Manar

Manar og Níl Máni.

Ég hef aldrei yfirgefið Palestínu.

„Nakba“ á arabísku merkir katastrófa eða harmleikur. Nakba er atburðurinn árið 1948 þegar 750.000 manns, um það bil helmingur íbúa Palestínu voru neydd til þess að yfirgefa heimili sín, fyrst af síonistum, en seinna tók ísraelski herinn við. Í samvinnu við Sameinuðu Þjóðirnar voru settar upp 58 flóttamannabúðir víðs vegar í Palestínu og utan hennar þar sem fólk býr ennþá, sumir kynslóð eftir kynslóð.

Ásamt fjöldamorðum á palestínumönnum voru yfir 500 palestínsk þorp og borgir hernumdar. Palestínskar byggðir voru annað hvort eyðilagðar að fullu eða endurbyggðar af ísraelsmönnum og gefin ný hebresk nöfn eins og Haifa, Jafa og Tel Aviv. 77 prósent af heildarlandi fyrrum landstjórnar Palestínu fór undir stjórn Ísraels. Þar á meðal stærsti hluti Jerúsalems. Í dag er þetta landtöku svæði kallað „svæði 48“. Hin 22 prósentin sem eftir voru er skipt á milli Vesturbakkans og Gaza Strandarinnar fyrir palestínubúa.

Ég hef aldrei yfirgefið Palestínu þótt ég búi á Íslandi þessa stundina með manni mínum og Níl Mána, fjögurra mánaða syni okkar. Í Palestínu eru vinir mínir, fjölskylda, allt sem gefur lífi mínu gildi. Ég ólst sjálf upp við öryggi í Ramallah en Nakba var hlutskipti fjölskyldu minnar. Fjölskylda mömmu endaði í flóttamannabúðum í Betlehem en fjölskylda Pabba í Berzeit flóttamannabúðunum. Pabba og mömmu tókst að finna íbúð í Ramallah og flytja þangað. Pabbi starfaði lengst af sem lögfræðingur og mamma sem skólastjóri í Ramallah. Saman eignuðust þau mig og systkini mín sem eru fimm talsins.

Ef hægt er að tala um palestínska elítu þá býr hún í Ramallah þar sem hin palestínska stjórnsýslan er til húsa. Í miðju þjóðarmorði virðist allt vera með kyrrum kjörum í Ramallah. Allavega var allt rólegt þegar ég talaði við fjölskyldu mína í morgun. Ég get til dæmis ferðast til Ramallah fram og tilbaka frá Íslandi án þess að vera í hættu. Hitt vini mína og farið út á lífið.

Í Betlehem þar sem móðurfjölskylda mín býr eru meiri átök. Flóttamannabúðirnar í Betlehem sem einu sinni voru tjaldbúðir er gettó hverfi í dag og þar standa allir saman eins og ein fjölskylda. Þessi blokkarhverfi eru oft í námunda við herstöðvar ísraelshers og þú getur ímyndað þér spennuna á milli. Kassa lagaðar blokkir sem við fyrstu sýn er ekkert ólík nýja blokkahverfinu í útjaðri Garðabæjar.

Jerusalem er vinsæl af múslimum, sérstaklega á Ramadan þegar flestir palestínumenn vilja komast í Al Aqsa Moskuna sem er inná landtökusvæðinu. Til þess þarf ferðaleyfi, vísa sem er ekki sjálfgefið fyrir palestínubúa frá Vesturbakkanum. I kringum 60 prósent líkur eru að fá eitt slíkt og komast í moskuna. Frændi þinn eða frænka sem situr inni í fangelsi gæti verið næg ástæða til þess að þér verði neitað um ferðaleyfi. Mér hefur til dæmis verið hafnað um ferðaleyfi, mögulega út af frænda sem sat inni. Fangelsin eru full ungu fólki sem situr inni fyrir lítil sem engin brot, en fær hryllilega merðferð ef ekki sadíska innan múranna.

Nabka er minnst árlega þann 15 maí með útifundi og mótmælum í Palestínu. Þannig fellur sagan ekki í gleymsku. Á einum slíkum Nabka fundir var unglings bróðir minn skotinn af ísraelskum hermanni. Hann ásamt nokkrum unglingstrákum hafði framið þann glæð að henda smásteinum í átt að ísraelskri herstöð. Þessi hermaður tók upp vopnið sitt og gerði sér lítið fyrir og skaut tvo þeirra til bana en fyrir einstakt kraftaverk lifði bróðir minn lifði af. Á einhvern undraverðan hátt beygði kúlan af við bringubeinið og fór í gegn á réttum stað til þess að hann lifði þetta af.

Svæðið innan og utan Jerúsalem, innan og utan gettó er trúarbragða hrærigrautur. Í Betlehem er stór hluti palestínumanna kristinn en þeir taka þátt í Ramadan með múslimum. Samband múslima og kristinna hefur aldrei verið vandamál í Betlehem. Vandamálið er síonisminn, þessi ofbeldisfulla hugmyndafræði sem allir geta tekið upp, hvort sem viðkomandi er kristinn, múslimi eða gyðingur. Í Jerúsalem eru til dæmis orþódox gyðingar sem afneita síonisma. Þessir gyðingar lifa ekki góðu lífi og eru hundeltir af síonistum.

Ég kynntist manni mínum frá Íslandi við upptökur á kvikmynd sem var að hluta til íslensk framleiðsla. Ég er menntaður förðunarfræðingur og starfaði sem slík við þessa kvikmynd. Upptökurnar fóru fram í Jericho á Vesturbakkanum þar sem við dvöldum í einn mánuð en síðasta upptakan átti að fara fram í Haifa. Verandi Palestínsk kona frá Vesturbakkanum þarf ég alltaf leyfi til þess að fara til Haifa í hinni hernumdu Palestínu. Hin í kvikmyndateyminu voru erlend og þurftu ekki leyfi. Ég tók sénsinn að fara með hópnum og var á leið með þeim til Haifa þegar lögreglan stoppaði bílinn okkar. Ég var tilbúin með einhverja sögu um ég væri útlendingur ef við yrðum stoppuð. Að alast upp við hernám hefur kennt mér að redda mér og hvernig forðast megi átök.

Bílstjórinn í kvikmyndateyminu, útlendingur var hræddur og snöggur að segja löggunni að ég kæmi frá Ramallah áður en ég gat opnað munninn og sagt mína útgáfu. Þetta leiddi til þess að ég var handtekin og löggan fór með mig yfir í hið alræmda Al-Moskobiya fangelsi sem er í miðri Jerúsalem á Vesturbakkanum. Al-Moskobiya fangelsið er þekkt fyrir pyntingar og nauðganir, alveg hryllilega meðferð á palestínubúum.

Ég var tekin afsíðis og niðurlægð af lögreglumanni. En af einhverjum ástæðum og kannski af því ég var með læti slepptu þeir mér eftir 4 - 6 klukkustundir. Samkvæmt lögum hefði ég átt að vera hjá þeim í 24 tíma eða jafnvel lengur afþví þetta var á fimmtudegi og þeir hefðu mátt halda mér til sunnudags.

Palestína er meir og minna eitt gettó eftir Nabka. Ísraelsmönnum leyfist í skjóli vesturlanda að misþyrma, ræna og drepa innfædda. Allir taka þátt í þessu þjóðarmorði á einhvern hátt. Á síðasta ári fórum við, ég og Omar maðurinn minn eina ferð til Kairo með peninga til þess að koma fjölskyldu út af Gaza. Við fórum á Hala, þessa egypsku ferðaskrifstofu. Þvílíkan hrylling hef ég sjaldan orðið vitni að. Ég vona að ég þurfi aldrei að fara þangað aftur. Þarna á skrifstofunni var gullið malað á meðan verið var að stráfella börn og gamalmenni hinum megin við girðinguna. Við borguðum himin háar upphæðir fyrir nokkra einstaklinga sem verið var að heimta úr helvíti. Hvílíkur heimur.

Öll mín bernska var bið eftir deginum sem Palestína yrði frjáls. Ég ólst upp við von en ég hef misst hana. Ég hef ekki hugmynd hvað verður. Hvort þetta endi sem Palestína eða bara Israel eða hvort tveggja, ég veit það ekki.“

Manar Azzeh, förðunarfræðingur.